Şerif Ali KARANFİL,Kurban Kesecekleri Uyardı

Kurban Bayramında Ülkemizde büyük bir kısmı Kurban Bayramının ilk günü olmak üzere 4 gün boyunca yaklaşık 3 milyon 500 bin kurbanlık hayvan kesilmektedir. Bunlardan yaklaşık 1 milyon adedi büyükbaş, 2 milyon 500 bin adedi küçükbaş hayvandır. Düzce ilimizde büyükbaş hayvan kurban kesim oranı Türkiye genelinin üstündedir. Bu rakamlar ülkemizdeki hayvan varlığının yaklaşık %5 i anlamına gelmektedir. 2024 yılında ilimizdeki kurbanlık hayvan varlığı ve hayvan hareketlerine baktığımızda ilimizde 11000 adet büyükbaş,3000 adet küçükbaş hayvan kesileceğini tahmin etmekteyiz. Ülkemizde kurbanlık amacı ile kesilen büyükbaş hayvanlar sığır, manda ve deveden, küçükbaş hayvanlar koyun ve keçiden oluşmaktadır.  Yıl boyunca gıda amaçlı kesilen hayvan sayısının yaklaşık %25’inin kurban zamanı kesilmesi, kısa sürede zorunlu hayvan hareketi ve bir o kadar da salgın ve bulaşıcı hayvan hastalıkları riskini beraberinde getirmektedir. Kavşak konumundaki ilimiz salgın ve bulaşıcı hastalıklar açısından ciddi risk taşımaktadır.  Bu kadar çok sayıda hayvanın bu kadar kısa sürede nakli esnasında insan sağlığı, hayvan sağlığı, refahı ve çevre ile ilgili tedbirler alınmasında zorluklar oluşturmakta, uygun şartlarda kesilememe, 21. y.y. a yakışmayan, hayvan refahı olumsuzlukları demektir ki bu gibi durumların önüne  geçmeliyiz. Kurbanlı hayvanların kulak küpelerinin, pasaportlarının, Veteriner Sağlık Raporlarının olmasına dikkat edilmelidir. Kurbanlık hayvan seçiminde hayvanlar sağlıklı olmalarına dikkat edilmelidir. Bu anlamda kurbanlık hayvan satışlarının Mahalli İdarelerce izinli satışlarına müsaade edildiği hayvan pazarlarından, hayvan borsalarından ya da Veteriner Hekim kontrolündeki ahırlardan alınmasına özen gösterilmelidir. Sağlıklı bir hayvanın bakışları canlı, tüyleri parlak ve yatık, besi kondüsyonu iyi, ağız ve burun akıntısı olmayan hayvanlar olduğunu unutmamalıyız. Yeni doğum yapmış hayvanlar kurban edilmemeli, dişi hayvanların Veteriner Hekim tarafından gebelik kontrolleri yapılmış hayvanlar olmasına dikkat etmeliyiz. Hatta hayvan varlığımızın yetersizliği düşünüldüğünde DİŞİ HAYVANLARI mümkün olduğunca kesmemeli, ya da kurban bir fırsat bilinerek DAMIZLIK DEĞERİ KAYBOLMUŞ DİŞİLER KESİLEREK verimli hayvanlar muhafaza edilmelidir. Kesim öncesi hayvanlara iyi davranılmalı, eziyet çektirilmemeli, duygusal davranılmalı en az kesimden önceki altı saat yem verilmemeli, ihtiyaç dahilinde su tüketmelerine izin verilmelidir. Kesim öncesi hayvanlar dinlendirilmeli, eziyet görmüş ya da yorgun hayvanların etlerinde glikojenin azaldığı pH nın düşüp etin lezzeti ve dayanıklılığının olumsuz etkilendiği unutulmamalıdır. Kesim işlemi esnasında Veteriner Hekim kontrolündeki hijyenik kesim yerleri tercih edilmeli, kesimin gırtlak, atardamar-toplardamar ve nefes-yemek borusu ile birlikte olmasına özen gösterilmeli, kesim esnasında omuriliğin kesilmemesine dikkat edilmelidir ki erken kesilen omurilik nedeni ile kanın yeterince vücuttan atılamaması ile birlikte etin kalitesi ve dayanıklılığının kaybolacağı unutulmamalıdır. Kesimde görev alacak kasap ve yardımcı personellerin sağlık kontrolleri yapılmalı, görevli personellerin görev alanını terk etmesinin kesim süresince önüne geçilmesi, önlük, çizme, bone, maske ve eldiven kullanılmasının sağlanması hijyen tedbiri olarak görülmelidir. Ayrıca kesimin Kurban Bayramının tüm günlerine yayılarak randevulu ve vardiyalı olması tedbirlerimizi daha güçlü kılacaktır. Kesim alanlarında el dezenfektanları, sabun ve temiz su bulunması sağlanmalıdır. Ayrıca kurbanlıklar yatırılırken RUEF tekniği gibi tek kişilik yatırma teknikleri, ya da teknolojik imkanlardan istifade edilerek en az kişi ile yatırma teknikleri kaza risklerini azaltacaktır. Bu bayram meteorolojik verilere baktığımızda 30 derece olan bayramdaki hava ısısı riskleri artırmaktadır. Kesim sonrası iç organlar özellikle patlatılmadan dışarı çıkartılmalı(iç organların çıkarılması işleminin 30 dakikayı geçmemesine önem verilmeli), sindirim sistemi içerisinde insanlarda enfeksiyon yapan hastalık etkenlerinin bulunduğu unutulmamalıdır. Et ve et ürünleri bakteri üremesi için uygun ortam niteliğindedir. Uygun koşullarda bir bakteri 12 saatte 16 milyar rakamına ulaşmaktadır. Bu da bize hafif bakteri yüklü bir etin bir gecede dahi insan sağlığını nasıl olumsuz etkileyebileceği konusunda fikir vermektedir. Onun için muhafaza şartları önem taşımaktadır. Kesim sonrası kurban etleri parçalar halinde güneş görmeyen serin(14-15 derece) bir yerde 5-6 saat et ısısının düşmesi için bekletilmeli, daha sonra üst üste gelmeyecek şekilde buzdolabına kaldırılmalıdır. Bu etlerin buzdolabında 5-6 günlük ömürlerinin olduğu unutulmamalı, aynı şartlarda kıymanın ömrünün 3 gün olduğu, uzun süreli muhafazanın -18 derecelik derin dondurucularda olabileceği unutulmamalıdır. Sonuç olarak insanlarda görülen hastalıkların %60’ının gıda kökenli, insan sağlığı açısından gıdaların ortaya koyduğu riskin %90’ı hayvansal kökenli gıdalardan kaynaklandığı düşünüldüğünde yetkili idarelerce hijyenik kesim yerleri oluşturulmalı, Kurban Bayramında kesilen hayvanların kesimden önce ve kesimden sonraki muayenelerinin Veteriner Hekimler tarafından yapılması sağlanmalıdır. Atıkların bertarafı için yerel idarelerce tedbirler alınmalı, ihmal eksikliğinin çevre sağlığını tehdit edebileceği, hatta sporlu-dirençli bakteri bulaşı durumunda on yıllara varan potansiyel hastalık  ihtimali göz ardı edilmemelidir. Bu vesile ile Kurban Bayramınızı kutlar saygılar sunarım.