Şeker Fabrikalarını biz niye kapatıyoruz?

Türkiye Ziraatçiler Derneği Genel Başkanı İbrahim Yetkin, son yıllarda özellikle dünya pazarında yer tutmak isteyen şeker pancarı üretebilecek ülkelerde pancar üretimi ve yeni şeker fabrikalarının kurulmasına hız verildiğini söyledi. Yetkin, bizde ise şeker fabrikalarının özelleştirilmek istendiğini ve dernek olarak buna karşı olduklarını söyledi.   Yetkin yaptığı açıklamada, Rusya son dört yılda şeker pancarı üretimini yüzde  35, şeker üretimini ise yüzde 50 arttırmış, ithal ettiği 3,4 milyon tonluk ham şekeri işlemek için rafinerilerinin kapasitelerini büyütmüştür. Çin’de 2006/2007 üretim döneminde şeker pancarı alanları yüzde 10 genişlemiştir. Hindistan’ın şeker üretimi ise son yıllarda 18.6 milyon tondan 24 milyon tona çıkarılmıştır" dedi.    Yetkin açıklamasında şunları kaydetti:    ŞEKER FABRİKALARI SANAYİMİZİN KİLİT TAŞLARINDAN BİRİDİR   Şeker fabrikaları ulusal sanayimizin oluşturulmasında kilit rolü oynamış tarımsal sanayi kuruluşlarının başında geliyor. Çünkü şeker sektörü tarımsal açıdan katma değeri çok yüksek bir ürün olmasının yanı sıra ekonominin tümü açısından büyük önem taşıyor. Şeker ve şekerpancarı üretimi, hem tarım alanında hem de ekonominin diğer kollarında geniş bir istihdam sağlıyor. Şeker üretimi sırasında melas, maya, küspe, ve biyoyakıtlar gibi ürünler üretiliyor. Nakliye sektörü, pazarlama sektörü önemli kazançlar elde ediyor.   Halen 25 şeker fabrikasının kamu hisselerinin özelleştirilmesi için ihale süreci başlamış bulunuyor. İhale süreci sonunda altı grup halinde parça parça satılması planlanan şeker fabrikalarından sadece  5-6 kârlı fabrikaya talep gelmesi, bunlar dışında kalanların ise kapatılması bekleniyor.  Çoğunluğu bölgesel ürünlerin değerlendirilmesi ve bölgesel eşitsizliklerin giderilmesi amacıyla kurulmuş bulunan bu fabrikalar ile bunların yan tesisleri olan 5 adet makina, 1 adet elektromekanik, 1 adet tohum işleme, 4 adet alkol fabrikası, 1 adet şeker enstitüsü ve 2 adet tarım işletmesi halen önemli ekonomik ve sosyal işlevlere sahip durumda.   Yapılan hesaplara göre bu işletmelerin kapatılması durumunda şeker üretimi yüzde 40 – 50 oranında, sektörel istihdam yüzde 50 – 60 oranında azalacak, yan sektörler ve yöresel ekonomilerde ciddi bir gerileme yaşanacaktır     TÜM DÜNYADA ŞEKER PANCARI ÜRETİMİ ARTIRILMAKTA VE YENİ FABRİKALAR KURULMAKTADIR   Bu nedenle son yıllarda özellikle dünya pazarında yer tutmak isteyen şeker pancarı üretebilecek ülkelerde pancar üretimi ve yeni şeker fabrikalarının kurulmasına hız verilmiş bulunuyor. Örneğin Rusya son dört yılda şeker pancarı üretimini yüzde  35, şeker üretimini ise yüzde 50 arttırmış, ithal ettiği 3,4 milyon tonluk ham şekeri işlemek için rafinerilerinin kapasitelerini büyütmüştür. Çin’de 2006/2007 üretim döneminde şeker pancarı alanları yüzde 10 genişlemiştir. Hindistan’ın şeker üretimi ise son yıllarda 18.6 milyon tondan 24 milyon tona çıkarılmıştır.   Öte yandan geçmişte şeker fabrikalarını özelleştirmiş bulunan Polonya ve Fransa gibi ülkeler son gelişmeler karşısında şeker üretimlerini artırmak için büyük şeker şirketleri tarafından satın alınan ve üretimleri düşürülen bu fabrikaları yeniden kamulaştırmaya ve işletmelerini üretici birliklerine devretmeye başlamışlardır.   TÜRKİYE TERS YÖNE KOŞMAKTADIR   Dünyada gelişmeler böyleyken Türkiye'de tam tersi bir durum gözlenmektedir.   Tüm dünyada pancarşekeri üretimi korunur ve desteklenirken ülkemizde şeker pancarı üretimine kota konulmakta, ithal mısırdan üretilen Nişasta Bazlı Şeker (NBŞ) üretimi kotaları ise sürekli artırılmaktadır. Örneğin şeker pancarı üreten Fransa gibi ülkelerde NBŞ'nin gıda sanayiinde kullanımı yasaktır. Diğer ülkelerde ise ortalama yüzde 2 civarında bir kota tanınmıştır.   Türkiye'de ise son olarak bu yıl alınan bir kararla NBŞ kotası yüzde 10'dan yüzde 25'e çıkarılmış ve Bakanlar Kurulu'na bu kotayı yüzde 50 artırma yetkisi verilmiştir. Bu yetki geçmişte her yıl kullanılmıştır.   ŞEKER FABRİKALARI KORUNMALI VE GELİŞTİRİLMELİDİR   Türkiye Ziraatçılar Derneği (TZD) olarak, şeker fabrikalarının özelleştirilmesine karşıyız. Eğer bu fabrikalar satılacaksa, özel şirketlere yerine pancar üreticileri kooperatifleri ve işçi sendikalarının katılımıyla oluşturulacak kuruluşlara satılmalı ya da mülkiyeti devlette kalmak üzere kiralanmalıdır. Ancak her hal ve şartta şeker fabrikalarının üretime devamı sağlanmalıdır. Bu fabrikaların bazı az gelişmiş bölgelerde zarar etmeleri söz konusu olabilir, ancak bu bölgelerin kalkındırılması ve bölgesel eşitsizliklerin giderilmesi açısından bu zarar, diğer kârlı işletmeleri de bünyesinde toplayan ve üreticiler tarafından yönetilen bir konsorsiyum içinde telafi edilebilir.   ŞEKER FABRİKALARI AVM'LERE FEDA EDİLMEMELİDİR TZD olarak diyoruz ki, ülke sanayimizin temel direklerinden biri olan şekerpancarı üretimi ve şeker fabrikaları korunmalı, ülkemizin geleceği AVM'lere feda edilmemelidir.   Denebilir ki, şeker fabrikaları özel şirketlere satılsa dahi üretim yapmaya devam edebilir!   Durum böyle değildir... Son yapılan ve daha sonra iptal edilen özelleştirme ihalesine yedi kuruluş katılmıştır.Bu kuruluşlardan yalnızca PANKOBİRLİK şeker sektörü ile doğrudan bağlantılıdır. İhaleye katılan diğeraltı firmanın tamamı inşaat firmalarından oluşmuştur. Açıktır ki bu firmaların amacı şeker üretimi yapmak değil, bu fabrikaların sahip olduğu ve bugün çoğu şehir içinde bulunan değerli arsaları kapatarak buralara AVM'ler ve siteler dikmektir.