3 Aralık, 1992 yılında Birleşmiş Milletler ‘in kararı ile “Uluslararası Engelliler Günü” olarak kabul edildi. Bu karar; Mart 1993’te BM İnsan Hakları Komisyonu’nun 1993-29 sayılı bildirisi ile tüm dünyaya duyuruldu. Ve üye ülkelerden, 3 Aralık gününün “engellilerin topluma kazandırılması ve insan haklarının tam ve eşit ölçüde sağlanması” amacıyla “Dünya Engelliler Günü” olarak tanınması istendi. İşte o günden beri 3 Aralık “Dünya Engelliler Günü” olarak biliniyor. Ancak şunu ifade etmek isterim ki, kesinlikle kutlanacak bir gün değil bu. Amacı; engellilik konusunda farkındalık yaratmak, var olan farkındalığı arttırmak.
BM Genel Sekreteri Kofi Annan 2005 yılında 3 Aralık Dünya Engelliler Günü nedeniyle yaptığı konuşmada, “Engelliler dünyanın en büyük azınlık grubu. Orantısız derecede yoksullar, işsiz kalma olasılıkları daha yüksek, ölüm oranlarıysa toplumun geneline oranla çok daha yüksek.” demiş bulunuyor. Aynı gün, BM Engelli Hakları Özel Komitesi’nin Başkanı Luis Gallegos’da; mevcut insan hakları sözleşmelerinin kâğıt üzerinde engellilerin haklarını koruduğunu, ancak uygulamada engellilerin bu haklarından yararlanamadıklarını ifade etmiş ve ayrı bir engelli hakları sözleşmesinin şart olduğunu söylemiştir.
O günlerde müzakereleri henüz başlamış bulunan BM Engelli Hakları Sözleşmesi taslağı Mart 2007’de imzaya açıldı. TBMM ‘de 3 Aralık 2008’de onaylanan “Engellilerin İnsan Haklarına Dair Birleşmiş Milletler Sözleşmesi” 29 Ekim 2009 tarihi itibariyle ülkemizde, iç yasa hükmünde, yürürlüğe girdi.
Engelli bireylerin sorunlarının öncelikle insan hakları bağlamında ele alınması BM Engelli Hakları Sözleşmesi’nin taraf devletlere yüklemiş olduğu bir sorumluluk. Ancak bugün, engelli bireyler toplumda ayrımcılıktan sosyal dışlanmaya kadar insan hakları ihlâlleri ile karşı karşıya kalmaktalar. Ayrıca, yoksulluk, işsizlik, sağlık hizmetlerine erişememe, sosyal güvenlik şemsiyesinin dışında kalma ve eğitimden yoksunluk gibi birçok sorunla da baş etmek zorundalar.
Türkiye’de engellilik ve engellilere yönelik olarak yapılan çok olumlu çalışmalar da var. Ancak bugün, 3 Aralık 2017 Dünya Engelliler Günü nedeniyle, artılarımızdan değil eksilerimizden söz etmeyi yeğliyorum. “Bugün toplumumuza baktığımızda engelli bireyler üzerinde kanıksanmış olumsuz düşüncelerin yaygın olduğu görülecektir. Engelli bireylerin sadece tüketici oldukları inancı, onların üretimde yer almalarının imkânsız ve gereksiz görülmesi, ‘çalışsalar da işe yaramazlar’ düşüncesi engelli bireylerin istihdam hakkının önündeki en büyük engellerdir. Engelli bireyler için: ‘okuyamaz’, ‘okusa da ne olacak?’, ‘aileye yük olacak’, ‘evde otursun, biz ona bakarız’ düşünceleri onların eğitimden uzak kalmalarına neden olmaktadır. Okulların erişilebilir olmaması, okullarda engelli öğrenci istenmemesi, görme ve işitme engelliler için özel materyallerin sağlanmaması da sorun alanlarındandır. Eğitimde fırsat eşitliği sağlanamadığından üniversite eğitimi alabilen, bir meslek sahibi olabilen engelli birey sayısı oldukça azdır. Bu olumsuzlukların esas çıkış noktası bilerek ya da bilmeyerek engelliliğe dayalı ayrımcılık yapmaktır.”
Engelli bireylerin ayrımcılıkla mücadele edebilmeleri için, BM Engelli Hakları Sözleşmesi ve 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun ile kendilerine verilmiş olan haklardan haberdar olmaları gerekiyor. Oysaki tüm hak ve özgürlüklerden eşit şekilde yararlanacağını bilmeyen, bunların önemini kavrayamayan pek çok engelli ve engelli ailesi var ülkemizde.
3 Aralık 2017 Dünya Engelliler Günü’nde; engelli bireyler ve ailelerinin sahip oldukları haklar konusunda bilinçlendirilmeleri ve toplumun engelli bireylerle ilgili önyargılarından kurtulması yönünde çalışılması gereğininin altını çizmek istiyorum. Engellilikle ilgili olarak çalışan tüm Sivil Toplum Kuruluşları’nın bu konulara öncelik vermelerini diliyorum.
Engellerimizi htirmeyecek engelsiz bir yaşam dileği ile